چرا کتابخانه‌ها نمی‌میرند؟

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از سی ان ان، آمارها نشان می‌دهد با وجود کاهش بودجه و بازنگری در خدمات کتابخانه‌ها و حضور پرنفوذ اینترنت، این مکان‌ها همچنان یکی از باثبات‌ترین نهادها در جوامع امروزی باقی مانده‌اند. استفاده از کتابخانه‌های عمومی در طول 10 سال گذشته در ایالات متحده رو به افزایش گذاشته و بر اساس آمارهای موسسه موزه و سرویس‌های کتابخانه‌ای آمریکا، گردش کتاب در کتابخانه‌های این کشور، فقط در سال گذشته 2.46 میلیارد جلد بوده است.

برخی کتابخانه‌ها، کاربران بیشتری دارند و بعضی که محبوب‌ترند، هزاران یا حتی میلیون ها کاربر را به سمت خود جذب کرده‌اند؛ به عنوان مثال، هر ساله بیش از 10 میلیون کاربر از سرویس‌های کتابخانه عمومی سیاتل استفاده می‌کنند. آندرا ادیسون، سخنگوی این کتابخانه می گوید: کتابخانه مرکزی این شهر، یکی از ساختمان‌های مدرن و زیبای سیاتل است که مردم از بودنش به وجد می آیند.

کتابخانه های کوچک هم مهمند!
بر اساس یافته‌های مرکز تحقیقات پیو، آمریکایی‌ها به شدت به نقش کتابخانه ها در جوامع خود اهمیت می دهند. در واقع 94 درصد از کسانی که در نظر سنجی این موسسه در سال 2013 شرکت کردند، اعتقاد داشتند که کتابخانه‌های عمومی سبب بهبود کیفیت زندگی در جامعه می‌شوند.

اما در سال 2007به دلایل متعدد، از جمله کمبود بودجه بسیاری از کتابخانه‌های کوچک محلی در ایالات‌های مختلف آمریکا بسته شد. با این حال مردم محلی، با جمع آوری کمک‌های انسان دوستانه، خود اقدام به بازگشایی کتابخانه‌های محلی‌شان کردند. این مساله نشان می‌دهد که کتابخانه‌های کوچک محلی هم هنوز برای مردم مهم هستند.

کتابخانه‌ها، بازتاب دهنده خود واقعی ما هستند
رابرت داوسون، کسی که 18 سال گذشته خود را صرف عکاسی از کتابخانه‌های ایالات متحده و مصاحبه با کارمندان و کاربران آنها کرده، معتقد است مردم به سمت کتابخانه‌ها جذب می‌شوند زیرا آنها بخش مهمی از اکو سیستم جامعه هستند. او می گوید: در اغلب موارد کتابخانه‌های همه چیز را درباره یک جامعه برملا می‌کنند. هنگامی که از دلتای روی «می‌سی‌سی‌پی» می‌گذشتم با کتابخانه‌ای بسته مواجه شدم، بسیار تاسف آور است که آن منطقه یکی از فقیرترین مناطقی بود که تا کنون از آنها بازدید کرده بودم. من کتابدار نیستم اما 18 سال از عمر خود را صرف این موضوع کرده‌ام، بنابراین خیلی چیزها درباره‌اش فهمیده‌ام. کتابخانه‌ها به طرز شگفتی آنچه هستیم و آنچه را با دیگران به اشتراک می گذاریم بازتاب می‌دهند.

باربارا نورسته، رئیس انجمن کتابخانه‌های ایالات متحده نیز می‌گوید: کتابخانه‌ها محیط‌های بسیار پویایی هستند. آنها نه تنها اطلاعات را به مراجعه کنندگان ارائه می‌دهند، بلکه منابع و فرصت‌هایی برای معاشرت و اجتماعی شدن ایجاد می کنند. برخی کتابخانه ها در این مورد نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کنند. برنامه‌هایی مثل «یک کتاب، یک شیکاگو» در کتابخانه عمومی شیکاگو، (One Book, One Chicago)، و یکی از طرح های ابتکاری کتابخانه عمومی سیاتل، با هدف جلب مشارکت جامعه مجازی برای انتخاب ماهیانه کتاب‌ها، در همین راستا اجرا شده‌اند.

برخی دیگر از کتابخانه‌ها نام خود را به عنوان مکان‌هایی جا انداخته‌اند که مردم می‌توانند احساساتشان را در آنجا کشف کنند. برنامه‌هایی مانند «در کتابخانه پیدا شو» (Geek The Library)، که بخشی از برنامه OCLC در مشارکت با کتابخانه‌ها بود، به انسان‌های منزوی کمک می‌کند خود را بهتر بشناسند. این برنامه با این ایده اجرا شد که هر کس، احساسات و حرف‌های پنهان کرده‌ای برای خود دارد؛ در این برنامه کتابخانه به شما در کشف این احساسات و حرف‌های خاص پنهان شده کمک می‌شود. داوسون که 18 سال از عمرش را صرف مستندسازی از کتابخانه‌ها کرده، معتقد است این برنامه در بازگرداندن بسیاری از افراد منزوی به جامعه، بسیار موفق عمل کرده است.

وی می‌گوید: در سانفرانسیسکو، برخی کتابخانه‌ها، مددکاران اجتماعی دارند که به بی‌خانمان‌ها خدمت می‌کنند. در واقع این کتابخانه‌ها تبدیل به پناهگاه امنی برای آنها شده‌اند.

سه دليل محبوبيت کتابخانه​ها
اولاف اینبراوت، سرکتابدار و مدیر بخش خدمات کاربران و مشاور برنامه‌ریزی و ساخت ساز کتابخانه دانشگاه هامبورگ در آلمان می‌گوید: کتابخانه‌ها به سه دلیل اصلی همچنان در میان مردم محبوبند؛ آنها مراکز مهم اطلاعتند، مکانی هستند که افراد جامعه را دور هم جمع می‌کنند و محیطی برای همکاری برای ارتقای یادگیری فراهم می‌آورند.

علاوه براین کتابخانه احساس راحتی و آرامش به کاربران خود می‌دهند. کتابخانه‌ها بیش از هر مکان عمومی دیگری، گرم و نرم و راحت و مناسب برای معاشرت و برقراری ارتباط هستند. در واقع کتابخانه‌ها شخصیت خاص خودشان را دارند که آنها را تبدیل به اتاق نشیمن جامعه کرده است.

داوسون معتقد است بخش از علاقه مردم به کتابخانه‌ها از روی دلایل غیر منطقی و عجیب غریب اما خوب است. وی شیفتگی مردم نسبت به کتابخانه‌ها را به دوران کودکی‌شان نسبت می‌دهد. در این میان رابطه‌ای عاطفی و منحصر به فرد وجود دارد. بسیاری از کودکان کتابخانه‌ها را با پدر مادرشان در سال‌های اول زندگی کشف کرده‌اند. انسان‌ها معمولا تجربیات مثبت و دلنشینی در محیط کتابخانه‌ها داشته‌اند و به همین دلیل همچنان به آنها گرایش دارند.

اما ادیسون در نهایت معتقد است جذاب‌ترین عنصر کتابخانه‌ها، رایگان بودن آنهاست! کجا را می توانید پیدا کنید که این همه خدمت را  رایگان برای شما انجام دهد؟ شما می‌توانید با ظاهری بسیار معمولی و اندکی فقیرانه به کتابخانه بروید و مطمئن باشید که مورد استقبال قرار خواهید گرفت.-